Panik Atak
Panik Atak Nedir?
Panik atak tedavisi olan bir ruhsal sorundur. Panik atak, aslında kişinin yaşadığı panik, dehşet ve korku durumudur ancak bu duygudurum kronik ve süreklilik arz eden şekilde devam ederse panik bozukluk adını alır. Bu durumda panik bozukluk tedavisi gerektiren bir ruhsal sürece girmiş olursunuz.
Bu yazıda sizlerin panik atak tedavi süreci ile ilgili tüm soru işaretlerinizi gidermeye çalışacağım. Ancak bunu yapabilmek için ilk başta panik atağı yaşayan bireylerin bu ruhsal rahatsızlığı daha iyi anlaması için bazı önemli unsurları inceleyeceğiz. Eğer siz de panik atak tedavi yöntemleri hakkında daha detaylı bilgi almak veya randevu almak isterseniz bana ulaşabilirsiniz.
Panik atak aniden ortaya çıkan ve kişide oldukça şiddetli ve yoğun bir korku, endişe veya kaygı duygusunu açığa çıkaran bir durumdur. Panik ataklar eğer bir kez yaşanırsa bu durum bir bozukluk olarak kabul edilmez. Ancak ikinci kez panik atağı yaşayan bireyde panik bozukluk tedavisi için bir girişimden bahsetmek gerekebilir. Panik ataklar, kişinin yaşamını olumsuz yönde etkileyen endişe ve kaygı ataklarıdır. Peki panik bozukluk nasıl oluşur?
Atak yaşayan birey ya kendi başına ya da yakınlarının desteğiyle bir hastanenin sağlık kuruluşuna götürülür. Acil servise geldiğinde kişideki belirtiler neredeyse tıpa tıp kalp krizi belirtilerine benzemektedir. Bu nedenle acil serviste hastaya hemen acil müdahale gerçekleştirilir ve bazı tetkikler yapılır. Neticede kişi gerçekten bir bedensel sağlık sorunu yaşayabileceği için tüm önlemler alınır ancak yapılan tetkikler sonucu herhangi bir bedensel sorun yoksa kişi ve yakınları rahat bir nefes alır.
Acil servisteki doktorlar kişiye herhangi bir acil durumun olmadığını (kalp krizi geçirmediğini veya beyin kanamasının bulunmadığını) söyler. Kişi az da olsa rahatlar ve evine bir sakinleştirici yapılarak gönderilir. Ancak bu rahatlama gelip geçicidir ve bir süre sonra ikinci atak gelecektir. Hatta ilk panik atak ile ikinci atak arasındaki geçen süreye beklenti anksiyetesi için geçen süre de denilebilir.
Kişide tekrar atak olduğunda yine aynı işlemler tekrarlanabilir. Hatta bazı vakalarda yıllarca bu döngünün sürdüğü ve panik atağı olan insanların defalarca EKG vb. tetkikleri yaptırdıkları da görülmektedir. Peki panik atak belirtileri sadece ölüm korkusundan mı oluşur? Gelin sizinle panik bozukluk belirtileri ile ilgili biraz daha değerlendirme yapalım.
Panik Atak Belirtileri
Panik atak, ani ve yoğun bir korku ve endişe duygusunun eşlik ettiği, fiziksel ve zihinsel belirtilerle kendini gösteren bir durumdur. Panik atak belirtileri genellikle birkaç dakika içinde başlar ve 15-30 dakika içinde kendiliğinden geçer. Ancak, bazı durumlarda belirtiler birkaç saat veya daha uzun süre devam edebilir. Panik atak belirtileri, bedensel ve zihinsel olarak iki kategoriye ayrılabilir.
- Kalp çarpıntısı
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı veya sıkışma hissi
- Soğuk veya sıcak basması
- Terleme
- Titreme
- Baş dönmesi veya sersemlik
- Bulantı veya kusma
- Mide krampları
- İshal
- Vajinal kasılmalar
- Kaslarda gerginlik veya ağrı
- Uyuşma veya karıncalanma hissi
- Gerçeklikten kopmuş gibi hissetme
- Kontrolünü kaybetme korkusu
- Ölüm korkusu
- Çıldırma korkusu
- Bayılma korkusu
- Kendini anormal hissetme
- Gerçeklikten kopmuş gibi hissetme
- Utanma veya küçük düşme korkusu
Panik atak belirtileri, kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı panik bozukluk hastalarında yalnızca birkaç atak belirtisi görülürken, bazılarında ise birden çok belirti görülebilir. Panik atak belirtileri, kişi için oldukça korkutucu ve rahatsız edici olabilir. Bu nedenle, panik atak geçiren kişiler genellikle acil servise veya hastaneye başvururlar.
Panik Atak Tedavisi
Panik atak nasıl geçer? Panik atak tedavisi var mı? Bu soruların cevabı için yazımızın devamında nasıl bir yol izlemeniz gerektiğini anlatacağım. Öncelikle şunu belirtmeliyim ki panik atak tedavi ile iyileşebilen bir ruhsal bozukluktur. Panik atak tedavisi görenlerin yorumları da tedavi ile birlikte genellikle kısa bir süre dahilinde belirtilerin azaldığı yönündedir. Ancak yine de şunu belirtmem gerekir ki panik bozukluk kendiliğinden geçmemektedir. Mutlaka profesyonel yardım gereklidir.
Profesyonel yardımı iki seçenek altında inceleyebiliriz. Bunlardan ilki ilaçsız panik atak tedavisi olarak da adlandırılabilecek psikoterapi sürecidir. Psikolojik destek alarak panik ataktan kurtulmak mümkündür. Bunun için duygu, düşünce ve davranışlarınız incelenir ve işlevsiz olanlar işlev sahibi düşüncelerle değiştirilir.
Ancak bir yandan da bazı panik bozukluk vakalarında tıbbi desteğe de başvurulabilir. Tıbbi desteğe başvurulup başvurulmaması gerektiğini sizinle ilk görüşmelerimiz esnasında ben size aktarabilirim. Ancak ilk olarak bir uzman hekimden yardım almaya başlarsanız size nasıl bir tıbbi destek uygulanacağını da biraz daha detaylı anlatayım.
Panik Atak İlaçları
Panik atak tedavisinde kullanılan ilaçlar iki ana gruba ayrılır. Antidepresan ve anksiyolitik olarak adlandırılan bu ilaçlar kişinin beyin kimyasallarında yapacakları değişiklikler ile birlikte atakların sıklığı ve şiddetini azaltır. Ancak şu da unutulmamalıdır ki panik atak tedavisi için eş zamanlı olarak psikoterapi yardımı da alınmalıdır. Şimdi gelin biraz panik atak ilaçları olarak kullanılan ilaçları biraz tanıyalım.
Antidepresanlar
Panik atağın altında yatan biyolojik nedenleri tedavi etmeye yardımcı olurlar. Antidepresan sınıfında yer alan ilaçlar, panik atağın altında yatan biyolojik nedenleri tedavi etmeye yardımcı olurlar. Bu nedenler arasında, beyin kimyasındaki dengesizlikler, genetik faktörler ve çevresel faktörler yer alır. Antidepresanlar, panik atağın tekrarlanmasını önlemeye yardımcı olurlar. Bu ilaçlar, panik atağın gelişmesine neden olan beyin kimyasallarını düzenlemeye yardımcı olurlar. En sık kullanılan antidepresanlar şunlardır:
Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar): Fluoksetin (Prozac), paroksetin (Paxil), sertralin (Zoloft), fluvoksamin (Luvox), citalopram (Celexa) ve esitalopram (Lexapro) gibi ilaçlar bu grupta yer alır. SSRI’lar, panik atak tedavisinde en sık kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar, serotonin seviyelerini artırarak panik atağın belirtilerini azaltmaya yardımcı olurlar.
Serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI’lar): Venlafaksin (Effexor), duloksetin (Cymbalta) ve desvenlafaksin (Pristiq) gibi ilaçlar bu grupta yer alır. SNRI’lar, serotonin ve norepinefrin seviyelerini artırarak panik atağın belirtilerini azaltmaya yardımcı olurlar.
Trisiklik antidepresanlar: Klomipramin (Anafranil), amitriptilin (Elavil) ve imipramin (Tofranil) gibi ilaçlar bu grupta yer alır. Trisiklik antidepresanlar, diğer antidepresanlara göre daha yavaş etkilidirler, ancak daha etkili olabilirler. Bu ilaçlar, serotonin ve norepinefrin seviyelerini artırarak panik atağın belirtilerini azaltmaya yardımcı olurlar.
Anksiyolitikler
Panik atak belirtilerini azaltmaya yardımcı olurlar. Anksiyolitikler, panik atak belirtilerini azaltmak için hızlı etkili ilaçlardır. Bu ilaçlar, beyindeki anksiyete ile ilişkili kimyasalları bloke ederek çalışarak panik atak tedavisi gerçekleştirirler. En sık kullanılan anksiyolitikler şunlardır:
Benzodiazepinler: Alprazolam (Xanax), klorazepat (Tranxilene), diazepam (Valium) ve lorazepam (Ativan) gibi ilaçlar bu grupta yer alır. Benzodiazepinler, panik atak belirtilerini hızla azaltmak için etkilidirler. Ancak, uzun süreli kullanımlarında bağımlılık riski taşıdıklarından, genellikle panik atak tedavisi için kısa süreli kullanılırlar.
Beta blokerler: Propranolol (Inderal), metoprolol (Lopressor) ve atenolol (Tenormin) gibi ilaçlar bu grupta yer alır. Beta blokerler, kalp atış hızını ve kan basıncını düşürerek çalışırlar. Bu ilaçlar, panik atağın fiziksel belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilirler.
Antihistaminikler: Difenhidramin (Benadryl) ve hidroksizin (Atarax) gibi ilaçlar bu grupta yer alır. Antihistaminikler, alerji tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Ancak, bazı antihistaminikler, sakinleştirici özelliklere sahiptir ve panik atak belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilirler.
Panik atak tedavisi için hangi ilacın kullanılacağına, hastanın bireysel özelliklerine ve hastalığın şiddetine göre karar verilir. Panik bozukluk tedavisinde ilaç kullanımının yanı sıra, psikoterapi de önemli bir rol oynar. Bilişsel davranışçı terapi (CBT), panik atak hastalarının belirtilerini yönetmelerine ve panik atakların tekrarlanmasını önlemesine yardımcı olabilecek etkili bir terapi yöntemidir.
Panik atak tedavisinde dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır. İlaçların doktorun tavsiyesi doğrultusunda kullanılması önemlidir. İlaçların yan etkileri konusunda doktorla bilgi alışverişinde bulunulmalıdır. Psikoterapinin de tedavinin bir parçası olduğu unutulmamalıdır. Panik atak tedavisi için amaç, hastanın panik atak belirtilerini kontrol altına almasına ve günlük yaşamına normal bir şekilde devam edebilmesine yardımcı olmaktır.
İlaçsız Panik Atak Tedavisi
Panik atak tedavisi ilaçsız da gerçekleştirilebilir ancak buna karar verebilmeniz için ilk önce bir uzmanla görüşmenizde fayda vardır. Panik atağın tedavisi için benimle görüşmek isterseniz size uygulayacağım yöntem bilişsel davranışçı terapi (BDT) olarak adlandırılan bir ekol üzerine kuruludur. Pek çok araştırmaya göre bilişsel davranışçı teknikler panik bozukluğun tedavisi için oldukça etkili sonuçlar vermektedir.
Panik atak, ani ve yoğun bir kaygı ve korku duygusuyla karakterize edilen bir durumdur. Bu duygular, çarpıntı, nefes darlığı, göğüs ağrısı, mide bulantısı, baş dönmesi ve terleme gibi fiziksel belirtilerle birlikte ortaya çıkabilir. Panik ataklar genellikle birkaç dakika içinde sona erer, ancak bazı durumlarda daha uzun sürebilir. Panik atak, panik bozukluğu, agorafobi veya başka bir anksiyete bozukluğunun bir belirtisi olabilir.
Panik atak yaşayan kişiler, bir sonraki atağı ne zaman yaşayacaklarını merak ederek endişelenebilir ve bu da yaşam kalitelerini olumsuz etkileyebilir. İşte bu ruhsal bozuklukta psikoterapi çok etkili ve kısa sürede faydaları gösterir. Benim de uyguladığım BDT’nin size sunacağı yöntemleri biraz daha detaylı anlatmak istiyorum.
Düşüncelerin İncelenmesi: Bu yöntemde, kişinin panik atakları hakkındaki olumsuz düşünceleri ve inançları ele alınır. Kişi, bu düşüncelerin gerçekçi olup olmadığını ve bu düşüncelerin panik ataklarını nasıl etkilediğini fark etmeye teşvik edilir. Örneğin, bir kişi panik atağı sırasında öleceğini düşünebilir. Bu düşüncenin panik atak tedavisi esnasında incelenmesi, kişinin bu düşüncesinin gerçekçi olmadığını fark etmesine yardımcı olabilir.
Maruz kalma: Bu yöntemde, kişi panik atağa neden olan uyaranlara kademeli olarak maruz bırakılır. Bu, kişinin bu uyaranlara karşı duyarlılığını azaltmaya yardımcı olur. Örneğin, bir kişi asansör korkusu yaşıyorsa, maruz kalma terapisi ile önce asansöre binmeye, sonra asansörde bir durak kalmaya ve daha sonra asansörde bir yolculuk yapmaya çalışabilir.
Gevşeme teknikleri: Bu teknikler, kişinin kaygısını azaltmasına yardımcı olur. Düzenli olarak uygulanan gevşeme teknikleri, panik atak riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Örneğin, derin nefes alma, kas gevşetme ve meditasyon gibi gevşeme teknikleri kullanılabilir. Panik atak tedavisi için seansa geldiğinizde size gevşeme tekniklerinin nasıl uygulanacağını göstereceğim.
BDT, panik atak tedavisinde genellikle 12-16 hafta sürer. Terapi seansları haftada bir kez yapılır. BDT, panik atak tedavisi için en etkili yöntemdir. BDT ile panik atak sıklığı ve şiddeti azalabilir, kişinin panik ataklar hakkındaki olumsuz düşünceleri ve inançları değişebilir ve kişinin yaşam kalitesi artabilir. Peki bunlar nasıl değişir? Bu bölümde size bilişsel davranışçı ekolün size panik bozukluk tedavisi için nasıl yardımcı olacağını detaylandıracağım.
Panik Bozukluk Tedavisi ve BDT
Panik atak tedavisi için bilişsel davranışçı çalışmayla sistematik bir çalışma gerçekleştiririz. Bu süreçte size bazı kavramlardan bahsetmek istiyorum. Ara inanç, temel inanç ve otomatik düşünce, bilişsel davranışçı terapide (BDT) kullanılan kavramlardır. Bu kavramlar, kişinin duygularını, davranışlarını ve deneyimlerini anlamamıza yardımcı olur. Temel inançlar, kişinin kendisi, dünya ve diğerleri hakkındaki temel inançlarıdır.
Bu inançlar, genellikle çocukluk döneminde edinilir ve yetişkinlik boyunca değişmesi zordur. Temel inançlar, genellikle şu şekilde ifade edilir: “Ben…”, “Dünya…”, “Diğerleri…”. Örneğin, birinin temel inancı “Ben muhtacım” olabilir. Bu temel inanç, kişinin kendini muhtaç hissetmesine, çaresizlik korkusu yaşamasına ve ilişkilerde sorunlar yaşamasına neden olabilir.
Ara inançlar, temel inançlar ve otomatik düşünceler arasında yer alır. Ara inançlar, temel inançlara ilişkin kişinin geliştirmiş olduğu varsayımlar, kurallar ve tutumlardır. Ara inançlar, genellikle şu şekilde ifade edilir: “Eğer ben…”, “O zaman…”. Örneğin, birinin temel inancı “Ben muhtacım” ise, bu kişinin ara inancı “Eğer muhtaç olursam, kendimi çaresiz hissederim” olabilir.
Bu ara inanç, kişinin çaresizlikten korkmasına ve risk almaktan kaçınmasına neden olabilir. Böylece dış dünyada karşılaştığı zorluklarda panik ataklar yaşamasına neden olabilir. Otomatik düşünceler, kişinin yaşadığı bir duruma ilişkin anlık olarak ortaya çıkan ve bir değerlendirmeyi içeren ifadeler ya da imajlardır.
Otomatik düşünceler, genellikle şu şekilde ifade edilir: “Ben…”, “Sen…”, “O…”. Örneğin, birinin temel inancı “Ben muhtacım” ve ara inancı “Eğer muhtaç olursam, kendimi çaresiz hissederim” ise, bu kişinin otomatik düşüncesi “Bu sınavı başaramazsam, kendimi çaresiz hissedeceğim” olabilir. Bu otomatik düşünce, kişinin sınava girmekten korkmasına ve başarısız olma ihtimaline odaklanmasına neden olabilir.
Temel inançlar, ara inançları ve otomatik düşünceleri, kişinin duygularını, davranışlarını ve deneyimlerini şekillendirir. BDT, kişinin bu inançları daha işlevsel hale getirmesine yardımcı olur. BDT’de temel inançları değiştirmek için kullanılan yöntemler şunlardır:
Kişinin temel inançlarını fark etmesi ve tanımlaması: Kişi, temel inançlarını fark ettiğinde, bu inançların kendi duygularını ve davranışlarını nasıl etkilediğini daha iyi anlayabilir.
Temel inançların doğruluğunu sorgulaması: Kişi, temel inançlarının doğruluğunu sorgulayarak, bu inançların gerçekçi olup olmadığını değerlendirebilir.
Alternatif inançlar geliştirmesi: Kişi, temel inançlarının yerine geçebilecek alternatif inançlar geliştirerek, daha işlevsel inançlara sahip olabilir.
BDT’de ara inançları değiştirmek için kullanılan yöntemler şunlardır:
Kişinin ara inançlarını fark etmesi ve tanımlaması: Kişi, ara inançlarını fark ettiğinde, bu inançların temel inançlarından nasıl kaynaklandığını daha iyi anlayabilir.
Ara inançların doğruluğunu sorgulaması: Kişi, ara inançlarının doğruluğunu sorgulayarak, bu inançların gerçekçi olup olmadığını değerlendirebilir.
Alternatif ara inançlar geliştirmesi: Kişi, ara inançlarının yerine geçebilecek alternatif ara inançlar geliştirerek, temel inançlarını daha işlevsel hale getirebilir.
Peki ara inanç ve temel inanç olarak adlandırılan ve çoğunlukla çocukken oluşmaya başlayan köklü inanışların değişimi yeterli midir? Elbette hayır çünkü bu inanışlara ek olarak bu inanışların sebep olduğu otomatik düşüncelerin de değişimi gerekmektedir. Panik atak tedavisi esnasında uyguladığım BDT’de otomatik düşünceleri değiştirmek için kullandığım yöntemler şunlardır:
Kişinin otomatik düşüncelerini fark etmesi ve tanımlaması: Kişi, otomatik düşüncelerini fark ettiğinde, bu düşüncelerin temel ve ara inançlarından nasıl kaynaklandığını daha iyi anlayabilir.
Otomatik düşüncelerin doğruluğunu sorgulaması: Kişi, otomatik düşüncelerin doğruluğunu sorgulayarak, bu düşüncelerin gerçekçi olup olmadığını değerlendirebilir.
Alternatif düşünceler geliştirmesi: Kişi, otomatik düşüncelerine alternatif düşünceler geliştirerek, daha işlevsel düşüncelere sahip olabilir.
Panik atak tedavisi için uyguladığım BDT, kişinin temel, ara ve otomatik düşüncelerini fark etmesine, bu düşüncelerin doğruluğunu sorgulamasına ve daha işlevsel düşünceler geliştirmesine yardımcı olarak, kişinin duygularını, davranışlarını ve deneyimlerini olumlu yönde değiştirmeyi amaçlar. Eğer siz de panik atak tedavisi görmek ve bu süreçte benden yardım almak istiyorsanız benimle iletişime geçebilirsiniz.