Anksiyete Bozukluğu
Anksiyete Nedir?
Anksiyete bozukluğu tedavisi olan bir ruhsal sorundur ancak yapılan araştırmalar pek çok kişinin anksiyete bozukluğu tedavisi ile ilgili bazı soru işaretleri olduğunu göstermektedir. Bu yüzden bugünkü yazımda anksiyete bozukluğu tedavi yöntemleri ile ilgili sizlere bazı bilgiler vereceğim. Ancak ilk önce anksiyetenin nasıl bir şey olduğunu anlayalım.
Anksiyetesi olan insanlar tedavi sürecinde kaygılarından kurtulmak istiyorlarsa önce sağlıklı kaygı duygudurumu ile sağlıksız ve işlevsiz kaygı duygudurumunun sebep olduğu kaygı bozukluğu rahatsızlığını tanımalıdırlar. İşte bugün yazımda size bu ayrımdan bahsetmeye çalışacağım. Eğer anksiyete bozukluğu tedavisi için benden yardım talep ederseniz veya burada bahsetmediğim bazı sorularınız varsa, benimle iletişime geçebilirsiniz.
Anksiyete tedavisi olan bir ruhsal rahatsızlıktır ancak anksiyete dediğimiz duygudurum nasıl anlaşılır? Anksiyete, aşırı, sağlıksız ve işlevsiz kaygı, endişe ve korku halidir. Bu kavramları biraz daha açmak istiyorum ki kaygı ve anksiyete arasındaki fark anlaşılabilsin. Kaygı oldukça sağlıklı ve hatta gerekli bir duygudur. Kaygılı insan tanımı aslında olumsuz şekilde tanımlanır ancak kaygılı olan insan sağlıklıdır.
Kaygı, korku veya endişe dediğimiz bu sağlıklı duygular bizi yaşamın tüm tehlike ve tehditlerine karşı korumaktadır. Korkusuz olduğunuzu ve hiçbir şeyden korkmadığınızı düşünün. Bütün tehlikelere açık ve savunmasız olmaz mısınız? Ormanda arkadaşlarınızla yürüyüş yaparken biraz kendinizi dinlemek için yalnız kalmaya ihtiyacınız olduğunu düşündünüz ve onlardan ayrıldınız. Yürürken bir süre sonra çevrenin ıssızlaştığını fark ettiniz ve yavaş yavaş gün batmaya başladı. Hala korkmuyor ve dilediğinizce yürümeye devam ediyorsunuz. Derken karşınıza bir ayı çıktı, sağlıklı bir insan olarak nasıl tepki vermelisiniz?
Bu soruya cevabım kesinlikle korkmanızın çok sağlıklı bir durum olacağıdır. Ayıdan korkmalısınız çünkü ondan korkarsanız size saldırmasına karşı bir önlem alabilirsiniz. Ya savaşacaksınız ya da kaçacaksınız. Bir ayıyla savaşmak için elinizde gerekli aletler (silah vb.) yoksa ondan hızlıca koşarak kaçmanız gerekebilir. Bakın burada korku duygusu sizi korumuş oldu. Zaten zihnimizdeki savaş ya da kaç komutu hepimizde var olan ve bizi tehlikelerden korumakla görevli bir önlemdir.
Korkusuz olduğunuz zaman ayının karşınıza çıkması halinde ona karşı bir önlem alamayabilirsiniz ki ayının saldırısına karşı koymayacağınız ve saldırı sonucu öleceğiniz anlamına gelir. Özetle, sağlıklı ve yerinde kaygı, korku ve endişe duyguları sizi tehlikelerden korumaktadır. Peki o zaman niye anksiyete bozukluğu tedavisi görmek durumunda kalıyorsunuz ki? İşte bu sorunun cevabı için anksiyete bozukluğunun tanımını yapalım.
Anksiyete Bozukluğu Nedir?
Anksiyete biraz önce de bahsettiğimiz gibi herkeste görülebilecek ve sağlıklı bir kaygı olarak nitelendirilebilir. Kaygı, doğaldır, faydalıdır ve gereklidir. Ancak anksiyete bozukluğu olan kişiler ise sürekli ve kendilerine zarar veren kaygı tablosunu yaşarlar. Üstelik ortada gerçek bir tehdit ya da tehlike de yoktur. Kaygı bozukluğu olan insanlar ortada hiçbir gerçek tehlike ya da tehdit olmamasına rağmen kendilerini tehdit altında veya tehlikeli bir durumun içinde varsayarlar.
Üstelik bu duruma zaman zaman inanmasalar dahi yine de bu yineleyici düşüncelerden kurtulamazlar. Kaygı bozuklukları bu durumda kişinin yaşantısını oldukça olumsuz şekilde etkileyebilir. Bu sebeple kişinin anksiyete bozukluğu tedavisi görmesi gerekmektedir. Peki anksiyete bozuklukları kendisini nasıl göstermektedir? Kaygı bozukluğu tanısı olan bireyler anksiyete bozukluğu belirtileri sebebiyle neler yaşamaktadır?
Anksiyete Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Anksiyete bozukluğunun belirtileri ortaya çıktığında kişinin mutlaka profesyonel destek (anksiyete tedavisi) alması gerekmektedir. Kaygı bozukluğunun belirtileri fiziksel veya ruhsal olarak ortaya çıkabilir. Bir kişinin aynı anda hem fiziksel hem de ruhsal anksiyete belirtileri yaşaması olasıdır. Kaygı, korku ve endişe ile karakterize olan bu ruhsal rahatsızlığın belirtileri kişinin günlük yaşamını çok fazla etkileyebilir.
Ancak şunu da söylemem gerekir ki her ne kadar pek çok yönden kalp krizi vb. bazı ciddi bedensel rahatsızlıklara benzese de anksiyete bozukluğu yaşayan kişi aşırı kaygıdan dolayı ölmez. Ölmemekle birlikte yaşamı adeta zindana dönebilir ve bu nedenle anksiyete tedavisi alması onu tekrar yaşamdan keyif alması konusunda yardımcı olacaktır. Şimdi size bazı anksiyete bozukluğu belirtileri ile ilgili detaylı bilgi vereceğim.
- Kilo değişimleri
- Nefes açlığı
- Uyku düzensizlikleri
- Kalp atışının hızlanması
- Sindirimde bozulmalar
- Mide bulantısı
- Baş dönmesi
- Terleme
- Göğüs ağrısı
- Huzursuzluk hissi
- Öfke
- Kontrolü kaybetme hissi
- Odaklanma güçlüğü
- Kalabalık ortamlardan uzak kalma yönelimi
Anksiyete Bozukluğu Tedavisi Nasıl Olur?
Anksiyete bozukluğunun tedavisi için ilk önce kişinin bir ruh sağlığı uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekmektedir. Ancak bunun için de kişinin kendisinde anksiyete bozukluğu tedavisi için ihtiyaç olup olmadığına dair şüphelerini düşünmesi gerekebilir. Bu yüzden eğer yukarda bahsettiğim anksiyete belirtilerinden bazıları sizde varsa bunun farkına varıp bir ruh sağlığı uzmanına başvurmanızı öneririm. Yukardaki belirtiler dışında sizi birçok farklı soruyla yönlendirebilecek bir uzmanla görüştükten sonra size tanı koyulabilecektir.
Tanı konduktan sonra bu durumda uzman hekim tıbbi tedaviye ihtiyaç olup olmadığına karar verir. Eğer anksiyete bozukluğu tedavisi için psikiyatrik ilaçların desteğine gerek yoksa ve sadece psikoterapi süreci yeterli olabilecekse o zaman bir uzman psikolog ile sürece başlamak gerekir. Anksiyete bozukluğu tedavisi için bu nedenle bazı durumlarda psikolojik destek ve tıbbi destek birlikte uygulanabilir. Bunun kararını biraz önce de söylediğim gibi uzmanın vermesi ve sizi bilgilendirmesi önerilir. Peki kaygı bozukluğu tedavi sürecinde hangi anksiyete bozukluğu ilaçları kullanılmaktadır?
İlaçla Kaygı Bozukluğu Tedavisi
Kaygı bozukluğu tedavisi için tıbbi destek ve psikolojik desteğin birlikte gerçekleştirilmesi gerekebilir. Kişilerin özellikle fiziksel semptomlarının ağırlığı gözle görülür düzeyde ise ilaçlı anksiyete tedavi yöntemleri devreye girmek durumunda olur. Peki anksiyete bozukluğu tedavisi için hangi ilaçlar kullanılmaktadır?
Anksiyolitikler: Anksiyeteyi azaltan ilaçlardır. Bu ilaçlar, merkezi sinir sistemini baskılayarak çalışırlar. Anksiyolitikler, kısa vadede anksiyeteyi azaltmak için kullanılan ilaçlar. Bu ilaçlar, GABA (gama-aminobütirik asit) adı verilen bir nörotransmitterin etkisini artırarak çalışırlar. GABA, merkezi sinir sistemini sakinleştiren ve gevşeten bir maddedir. Anksiyolitikler, panik bozukluğu, yaygın kaygı bozukluğu, sosyal kaygı bozukluğu ve travma sonrası stres bozukluğu gibi anksiyete bozukluklarının tedavisinde kullanılır. Bu ilaçlar, genellikle anksiyete semptomlarının başlangıcından sonra birkaç saat içinde etkili olurlar. Anksiyolitiklerin en yaygın yan etkileri şunlardır:
- Uyku hali
- Baş dönmesi
- Kas gevşekliği
- Bilişsel bozukluklar
- Bağımlılık
Antidepresanlar: Anksiyete semptomlarını azaltmanın yanı sıra depresyon, depresyona bağlı anksiyete ve obsesif-kompulsif bozukluk gibi diğer psikiyatrik bozuklukların tedavisinde de kullanılan ilaçlardır. Anksiyete bozukluğu tedavisi için sıklıkla kullanılır. Antidepresanlar, anksiyete semptomlarını azaltmanın yanı sıra depresyon, depresyona bağlı anksiyete ve obsesif-kompulsif bozukluk gibi diğer psikiyatrik bozuklukların tedavisinde de kullanılan ilaçlardır.
Bu ilaçlar anksiyete bozukluğu tedavisi için serotonin, norepinefrin veya her ikisinin birlikte düzeylerini artırarak çalışırlar. Serotonin ve norepinefrin, ruh halini, kaygıyı ve uykuyu etkileyen nörotransmitterlerdir. Antidepresanlar, genellikle kaygı bozukluğu tedavisi için anksiyolitiklerden daha uzun vadeli bir tedavi olarak kullanılır. Bu ilaçlar, genellikle anksiyete semptomlarının başlangıcından sonra birkaç hafta içinde etkili olurlar. Antidepresanların en yaygın yan etkileri şunlardır:
- Uyku hali
- Baş dönmesi
- İştah artışı veya azalması
- Kilo alma veya verme
- Cinsel işlev bozukluğu
Anksiyete ilaçlarının kullanımı, kişinin anksiyete bozukluğunun türüne, şiddetine ve diğer sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Anksiyete ilaçları, genellikle uzman doktor tarafından reçete edilir. Anksiyete ilaçlarının kullanımı sırasında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır. İlaçların talimatlara göre kullanılması önemlidir. İlaçların yan etkileri hakkında doktorla konuşmak önemlidir. İlaçların aniden kesilmesi, bazı yan etkilere neden olabilir.
Bu nedenle, ilaçları doktorun talimatına göre yavaş yavaş azaltmak önemlidir. Anksiyete ilaçlarının kullanımı, kişinin anksiyete semptomlarını kontrol altına almasına ve yaşam kalitesini iyileştirmesine yardımcı olabilir. Ancak, bu ilaçların uzun vadeli etkileri ve bağımlılık potansiyeli hakkında doktorla konuşmak önemlidir. Anksiyete bozukluğu tedavisi için etkili ilaçlardır ancak dikkatli şekilde kullanılmalıdır.
İlaçsız Anksiyete Nasıl Tedavi Edilir?
Anksiyete bozukluğu tedavisi için psikolojik destek neredeyse olmazsa olmaz konumundadır. Elbette kaygı bozukluğu tedavi edilirken tek bir psikoterapi ekolünden de faydalanılmayabilir. Bazı psikoterapistler anksiyete bozukluğunun tedavisi için bilişsel davranışçı terapiyi tercih ederken bazıları psikodinamik yöntemleri seçebilirler. İlk önce benim de anksiyete bozukluğu tedavisi için uygulayıcısı olduğum bilişsel davranışçı yöntemi değerlendirmek isterim.
Bilişsel davranışçı terapi (BDT), kaygı bozukluğu tedavisi için etkili olduğu kanıtlanmış bir terapi yöntemidir. BDT, düşüncelerimiz, duygularımız ve davranışlarımız arasındaki ilişkiyi inceler. Kaygı bozukluğu olan kişilerde, olumsuz düşünceler ve inançlar, anksiyete ve korku duygularını besler. BDT’nin amacı, bu olumsuz düşünceleri ve inançları belirlemek ve düzeltmektir. BDT’nin anksiyete tedavi yöntemleri kapsamında kullanılan başlıca teknikleri şunlardır:
Düşünce günlüğü: Bu teknikte, kişi endişe duyduğu durumlarla ilgili düşüncelerini ve duygularını günlüğe yazar. Bu, kişinin olumsuz düşüncelerini ve inançlarını fark etmesine yardımcı olur. Kaygı bozukluğu nasıl geçer sorusunun cevabı kaygı içeriği olan düşünceleri yazmaktan geçer.
Otomatik düşünceleri sorgulamak: Bu teknikte, kişi endişeli olduğu durumlarda kendisine gelen otomatik düşünceleri sorgular. Bu düşüncelerin gerçekçi olup olmadığını ve başka bir bakış açısı ile değerlendirilip değerlendirilemeyeceğini araştırır.
Duyguları düzenleme: Bu teknikte, kişi endişeli hissettiği durumlarda duygularını düzenlemeyi öğrenir. Anksiyete bozukluğu tedavisi, nefes alma egzersizleri, gevşeme teknikleri ve dikkat dağıtma teknikleri gibi yöntemlerle yapılabilir.
Kaçınma davranışlarını azaltmak: Anksiyete bozuklukları olan kişiler, endişe duydukları durumlardan kaçınma eğilimindedir. Ancak bu, anksiyetenin daha da artmasına neden olabilir. BDT, kişilerin kaçındıkları durumlarla yüzleşmelerine ve bu durumlardan korkmadıklarını öğrenmelerine yardımcı olur.
BDT, anksiyete bozukluğu tedavisi için etkili bir yöntemdir. Genellikle 12-16 seanslık bir süreçtir. BDT’nin etkinliği, kişinin terapiye olan katılımı ve terapistin deneyimi ile de ilişkilidir. BDT’nin anksiyete bozukluklarında sağladığı bazı faydalar şunlardır. Anksiyete ve korku duygularının azalmasına yardımcı olur. Kaçınma davranışlarının azalmasına yardımcı olur. Baş etme becerilerinin gelişmesine yardımcı olur. Yaşam kalitesinin artmasına yardımcı olur. Anksiyete bozuklukları yaşıyorsanız, BDT gibi etkili bir terapi yöntemi ile tedavinizi alabilirsiniz. Peki başka terapi ekolleri nasıl çalışmaktadır?
Şema Terapi ile Anksiyete Bozukluğu Nasıl Geçer?
Anksiyete bozukluğu nasıl geçer sorusuna bir diğer cevap ise şema terapi ekolünde destek almaktır. Anksiyete bozukluğu tedavisi için de kullanılan şema terapi, bireylerin erken dönemde edindiği ve yaşam boyunca devam eden olumsuz, uyumsuz şemaların değiştirilmesini hedefleyen bir psikoterapi yaklaşımıdır.
Bu şemalar, bireylerin benlik algısı, duyguları ve davranışlarını olumsuz yönde etkileyebilir. Anksiyete bozuklukları, şema terapinin en sık uygulandığı alanlardan biridir. Şema terapi, anksiyete bozukluklarının temelinde yatan uyumsuz şemaları değiştirmeye yardımcı olarak, anksiyete semptomlarının azaltılmasına ve bireylerin yaşam kalitesinin iyileştirilmesine katkıda bulunur. Şema terapide, anksiyete bozukluklarına neden olan uyumsuz şemalar şunlardır:
Terk edilmeye karşı duyarlılık: Bu şemaya sahip kişiler, terk edilmekten korkarlar ve bu korkularını azaltmak için kontrolcü davranışlarda bulunabilirler. Terk edilme korkusu yaşayan kişilerin anksiyete tedavisi almaları için şema terapi ideal bir yöntemdir.
Başarısızlık korkusu: Bu şemaya sahip olan kişiler, başarısız olacaklarından korkarlar ve bu korkularını azaltmak için mükemmeliyetçi davranışlarda bulunabilirler.
Yalnızlık ve izolasyon: Bu şemaya sahip bireyler, yalnız ve izole olacaklarından korkarlar ve bu korkularını azaltmak için yakın ilişkilere aşırı bağımlı hale gelebilirler. İlişki bağımlılığı oluşumuna giden bu yolda anksiyete bozukluğu tedavisi engelleyici özellik taşır.
Sosyal reddedilme: Bu şemanın görüldüğü kişiler, sosyal olarak reddedileceklermiş gibi hissederler ve bu korkularını azaltmak için sosyal ortamlardan kaçınabilirler. Özellikle sosyal anksiyete sorunu yaşayan bireyler için anksiyete bozukluğu tedavi sürecinde şema terapi bu sebeple önerilebilir.
Aşırı özdeşleşme: Bu şemanın görüldüğü kişiler, kendilerini başkalarıyla özdeşleştirirler ve bu durum, kendilerinin kim olduğunu bulmalarını zorlaştırabilir.
Sınırsız sorumluluk: Bu şemaya sahip kişiler, her şeyin kendi sorumlulukları altında olduğuna inanırlar ve bu durum, kendilerini aşırı yük altında hissetmelerine neden olabilir.
Başkalarının ihtiyaçlarının önce gelmesi: Bu şemaya sahip kişiler, başkalarının ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarının önüne koyarlar ve bu durum, kendilerini fedakârlık yapmak zorunda hissederler.
Peki şema terapi ile anksiyete bozukluğu nasıl geçer? Şema terapide, anksiyete bozukluklarına neden olan uyumsuz şemaların değiştirilmesi için aşağıdaki teknikler kullanılır:
Şema farkındalığı: Kişinin uyumsuz şemalarını fark etmesi ve bu şemaların yaşamını nasıl etkilediğini anlaması sağlanır.
Şema geçmişi: Kişinin uyumsuz şemalarını geliştirdiği erken dönem deneyimleri incelenir.
Şema aydınlatması: Kişinin uyumsuz şemalarını daha sağlıklı inançlarla değiştirmesi sağlanır.
Şema modları: Kişinin uyumsuz şemalarını temsil eden modları tanıması ve bu modlarla başa çıkma becerileri geliştirmesi sağlanır.
Şema eylem planı: Kişinin uyumsuz şemalarını değiştirmek için uygulayacağı eylem planı geliştirilir.
Şema terapi, anksiyete bozukluğu tedavisi için etkili bir terapi yaklaşımıdır. Şema terapi ile anksiyete semptomlarının azaltılması, bireylerin yaşam kalitesinin iyileştirilmesi ve uyumsuz şemaları daha sağlıklı inançlarla değiştirmesi sağlanabilir. Şema terapinin anksiyete bozuklukları için faydaları şunlardır:
Anksiyete semptomlarının azaltılması: Şema terapi, anksiyete bozukluklarının temelinde yatan uyumsuz şemaların değiştirilmesine yardımcı olarak, anksiyete semptomlarının azaltılmasına katkıda bulunur.
Yaşam kalitesinin iyileştirilmesi: Şema terapi, bireylerin yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olur. Kişiler, uyumsuz şemalarından dolayı yaşadıkları olumsuz duygulardan kurtulabilirler ve daha mutlu, daha tatmin edici bir yaşam sürebilirler.
Uyumsuz şemaların değiştirilmesi: Şema terapi, bireylerin uyumsuz şemalarını daha sağlıklı inançlarla değiştirmesine yardımcı olur. Bu durum, bireylerin yaşamlarını daha olumlu bir şekilde yönlendirmelerine yardımcı olur.
Anksiyete Bozukluğu Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Anksiyete bozukluğu tedavisi için gereken süre, bozukluğun türüne, şiddetine ve kişinin kişisel özelliklerine göre değişir. Genel olarak, anksiyete bozukluğu tedavisi 6 ay sürebilir. Anksiyete bozukluğunda kullanılan ilaçlar, genellikle birkaç hafta içinde belirtileri azaltmaya başlar. Ancak, tam iyileşme genellikle 6 ay ile 1 yıl arasında gerçekleşir. İlaç tedavisinin süresi, kişinin belirtilerine ve ilaçlara verdiği yanıta göre değişebilir.
Psikoterapi, anksiyete bozukluğunun tedavisinde etkili bir yöntemdir. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), anksiyete bozukluğunun tedavisinde en yaygın kullanılan psikoterapi yöntemidir. BDT, kişinin olumsuz düşünce ve davranış biçimlerini değiştirmeyi amaçlar.
Psikoterapinin süresi, genellikle 12-16 seanstır. Ancak, daha şiddetli durumlarda, psikoterapinin süresi daha uzun olabilir. Anksiyete bozukluğunda tam düzelme sağlandıktan sonra, anksiyete bozukluğu tedavisi için sürece bir süre daha devam edilmesi önerilir. Bu, hastalığın tekrarlamasını önlemeye yardımcı olur.
Anksiyete bozukluğu tedavisi için başarı oranı yüksektir. Doğru tedavi ile, çoğu kaygı bozukluğu olan kişi, belirtilerini kontrol altına alabilir ve normal bir yaşam sürebilir. Özetle, anksiyete bozukluğu tedavisi olan bir ruhsal sorundur ve benden bu durumda psikolojik destek alabilirsiniz.